به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر؛ سومین نشست «قرآن و چالشهای حقوق بشر» با حضور دکتر مصطفی میراحمدی ۹ تیرماه در انجمن اسلامی مهندسین ایران برگزار شد.

 میراحمدی درابتدا با اشاره به دو جلسه گذشته که در مورد همین موضوع و مواجهه مسلمانان با مفاهیم جدید و چالشهای پیش روی آنها و همچنین یادآوری کنکاشهای محمود محمد طاها و حسن حنفی دو محقق اهل تسنن در مورد قرآن و چالشهای عصر حاضر برگزار شد، گفت: نمی توان به دنیای خارج بی تفاوت بود. برای اجرا و اغنای نسل آینده باید متفکرین اسلامی راهکارهای مناسب ارائه نمایند.

وی اظهار کرد: غربی ها به نقص و کاستی قوانین حقوق بشری خود معترفند و تفاوت ملیتها و قومیتها را به رسمیت می شناسند و متفکرین مسلمان نیز با شناخت شرایط جدید راه حل های متفاوت ارائه می کنند.

میراحمدی ادامه داد: در نظریه حسن حنفی پیامبر معنوی با پیامبر سیاسی فرق دارد؛ آیات مکی قرآن در زمانی نازل شده که پیامبر(ص) هنوز قدرت سیاسی نداشت ولی با استیلای سیاسی پیامبر(ص) بر مدینه و بنا به اقتضای زمان آیات دیگر نازل شد و در شرایط کنونی باید آیات را با واژگان و ادبیات حال توضیح داد.

وی با اشاره به این موضوع که حسن حنفی اعتقاد داشته بحث نزول قرآن در ۱۴۰۰ سال پیش و با سطح اندیشه و فهم آن زمان اتفاق افتاده و در دوران کنونی سطح اندیشه ها تغییر کرده و نباید واقعیت جامعه را نادیده گرفت، افزود: باید در تفسیر قرآن این نکته را مورد توجه قرار داد و واژگان را با سطح فهم این دوران تفسیر کرد.

وی ادامه داد: در ابتدای انقلاب قوانینی بنا به اقتضای آن دوران تصویب شد مثل بند (جیم) که می گفت هر کس سه برابر عرف محل اموال دارد آن را مصادره کنیم ولی این قوانین بعد از مدتی مورد بازبینی قرار گرفت و با توجه به مصوبات اجرائی نشد.

این دانش آموخته حوزه و دانشگاه سپس به تحلیل اندیشه های فضل الرحمان، روحانی اهل سنت پاکستانی پرداخت و تصریح کرد: این طلبه (۱۹۱۹-۱۹۸۸) برای استقلال پاکستان و بنگلادش از هند تلاش زیادی کرده و در نهایت لباس طلبگی را از تن خارج می کند.

وی افزود: فضل الرحمان معتقد بوده ارزشهای جامعه موجب تصویب قوانین می شود و به جای نگاه به نتیجه باید به معلول توجه کرد و دانست دلیل وضع چنین قانونی در آن زمان چه بوده است.

دکتر میراحمدی ابراز کرد: اگر به صدر اسلام توجه کنیم ارزشهایی که بر اساس آن خداوند قوانینی را وضع کرده در حال حاضر و بر اساس همان ارزشها بعضی از قوانین قابل اجرا نیست. برای مثال در فقه داریم «و من احیا الارض میتتاً فهی له» این قانون در صدر اسلام با وجود جمعیت کم و زمینهای بسیار برای آبادانی قابلیت اجرا داشته ولی در زمان حاضر با رشد جمعیت و کمبود زمین نمی توان به کسی گفت اگر شما زمینی را آباد کردی آن زمین برای توست.

وی در ادامه سخنانش بیان کرد: نباید با احکام اسلامی مانند قوانین ریاضی برخورد کرد که در این صورت باب اجتهاد بسته خواهد شد. احکام بر اساس شرایط و موقعیت‌ها وضع می‌شود و قانون کلی نیست می توان در شرایط جدید اجتهادی دیگر کرد و مثل قوانین ریاضی قطعی نیست.

وی افزود: قرآن، وحدت درونی دارد و مرحوم علامه طباطبایی(ره) وحدت درونی قرآن را مانند رشته نخ تسبیح می داند که اگر نخ کشیده شود دانه ها روی زمین می ریزد، پس یکی از کارهای بسیار سخت مفسر این است که وحدت درونی قرآن را یافته و سپس تفسیر کند که متاسفانه مفسرین این کار را نمی کنند.

مولف کتاب «اسلام و دموکراسی مشورتی» در ادامه سخنانش ابراز کرد: فضل الرحمان معتقد بود مفسر برای رسیدن به وحدت درونی باید به ۱۴۰۰ سال پیش برگردد تا با شرایط نزول آیات آگاه شود، باید تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، شعر، موسیقی، وضع زنان و بچه های آن دوران را بشناسد تا بفهمد این آیات در چه ظرفیتی نازل شده وقتی با آن شرایط آگاه شد محور وحدت قرآن را پیدا خواهد کرد.

این محقق و استاد حوزه و دانشگاه گفت: اینکه قرآن فرازمانی و فرامکانی است مورد قبول فضل الرحمان نیست. او معتقد بوده آیات بر اساس حوادث آن زمان نازل شده و پیامبر(ص) قانونگذار امروزی نبوده و بنا به شرایط و مشکلات قانون وضع می کرده است، یعنی اگر مشکلی پیش نمی آمد قانونی وضع نمی کردند!

وی افزود: البته فضل الرحمان تحت تاثیر دهلوی یک نظریه روانشناختی دیگر نیز دارد که می گوید قرآن یک مفاهیم بسیط و کلی از جانب خداوند بوده که بر پیامبر(ص) نازل می‌شده و پیامبر(ص) با ذهن خلاق و نبوغی که داشته آن مفاهیم را با زبان خویش بیان می کرده است که البته آن مفاهیم نیز تحت نظارت و هدایت خدا از لسان پیامبر(ص) خارج شده است البته این نظریه را جوری بیان می کند تا از سوی علمای پاکستانی و هندی مرتد شناخته نشود.

وی در پایان سخنانش بیان کرد: پس مفسر و مجتهد باید به شرایط نزول وحی برگردد و پس از برگشت به زمان و شرایط حال بیان کند، چه مفهومی از قرآن مشکلات ما را حل می‌کند.